९० लाखांहून अधिक शेतकऱ्यांना मिळणार लाभ; ‘एक कुटुंब, एक लाभ’ आणि कठोर नियमांमुळे लाखो शेतकरी योजनेतून बाहेर.
नमो शेतकरी आठव्या हप्त्याचे वितरण आणि संभाव्य तारीख
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेच्या आठव्या हप्त्याची प्रतीक्षा करणाऱ्या लाखो शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाची माहिती समोर आली आहे. सध्याची राजकीय परिस्थिती आणि आगामी स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या (जिल्हा परिषद, पंचायत समिती) निवडणुका पाहता, राज्य सरकार हा हप्ता जानेवारी २०२६ च्या दुसऱ्या किंवा तिसऱ्या आठवड्यात शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा करण्याची दाट शक्यता आहे. साधारणपणे १ जानेवारीच्या आसपास किंवा जानेवारीच्या पहिल्या पंधरवड्यात हा निधी वितरित करण्याचे नियोजन कृषी विभागाकडून केले जात आहे.
लाभार्थी संख्येत झालेली मोठी कपात
कृषी विभागाने दिलेल्या माहितीनुसार, नमो शेतकरी योजनेच्या लाभार्थ्यांच्या संख्येत दिवसेंदिवस घट होत आहे. पीएम किसान योजनेचा २० वा हप्ता सुमारे ९६ लाख शेतकऱ्यांना मिळाला होता, मात्र २१ व्या हप्त्यात ही संख्या ९२ ते ९३ लाखांपर्यंत खाली आली. आता नमो शेतकरी योजनेचा आठवा हप्ता केवळ ९० लाख ४१ हजार २४१ शेतकऱ्यांच्या खात्यावर जमा केला जाणार आहे. म्हणजेच, पात्रतेच्या कठोर निकषांमुळे सुमारे ६ लाख शेतकरी या योजनेच्या लाभापासून वंचित राहणार आहेत.
शेतकरी वगळण्यामागची मुख्य कारणे आणि नवीन नियम
योजनेतून मोठ्या प्रमाणात शेतकरी वगळले जाण्यामागे सरकारने लागू केलेले नवीन आणि कठोर नियम कारणीभूत आहेत. तपासणीमध्ये सुमारे २८ हजार मृत लाभार्थी आणि ३५ हजार दुहेरी लाभ घेणारे शेतकरी आढळले आहेत. सर्वात महत्त्वाचा बदल म्हणजे “रेशन कार्डावर आधारित फक्त एकाच व्यक्तीला लाभ” हे धोरण. यामुळे ज्या कुटुंबात पती आणि पत्नी दोघांच्या नावे स्वतंत्र लाभ मिळत होता, त्यातील एकाचे नाव यादीतून कमी करण्यात आले आहे. यामुळे अनेक शेतकरी कुटुंबांना आर्थिक फटका बसला आहे.
आयटीआर आणि सेवा क्षेत्रातील लाभार्थ्यांवर कारवाई
केवळ कुटुंबातील सदस्यांची संख्याच नाही, तर आर्थिक निकषांवरही सरकारने लक्ष केंद्रित केले आहे. ज्या शेतकऱ्यांनी आयकर (ITR) भरला आहे किंवा जे सरकारी/खाजगी सेवा क्षेत्रात कार्यरत आहेत, अशा लाभार्थ्यांची कठोर तपासणी केली जात आहे. अपात्र असतानाही लाभ घेणाऱ्यांची नावे तातडीने वगळली जात असल्याने, भविष्यात लाभ मिळणाऱ्या शेतकऱ्यांची संख्या आणखी कमी होण्याची चिन्हे आहेत. पात्र शेतकऱ्यांनी आपले ई-केवायसी आणि बँक आधार लिंकिंग तपासून घेणे आवश्यक आहे, जेणेकरून जानेवारीतील हप्ता मिळण्यात कोणतीही अडचण येणार नाही.
