राज्यात थंडीचा कडाका कायम राहणार; पावसाची किंवा गारपिटीची भीती बाळगण्याचे कारण नाही.
जानेवारी महिन्यात पावसाचा किंवा गारपिटीचा अंदाज आहे का?
शेतकऱ्यांमध्ये सध्या ‘ला निना’ (La Niña) सक्रिय झाल्यामुळे अवकाळी पाऊस किंवा गारपीट होईल का, अशी चर्चा सुरू आहे. यावर ज्येष्ठ हवामान शास्त्रज्ञ माणिकराव खुळे यांनी स्पष्ट केले आहे की, सध्याचा ला निना अत्यंत कमकुवत आहे आणि त्याचा महाराष्ट्रावर पाऊस पाडण्याइतपत परिणाम होणार नाही. जानेवारी अखेरपर्यंत राज्यात पावसाचे किंवा ढगाळ वातावरणाचे कोणतेही संकेत नाहीत. गारपिटीचा मुख्य कालावधी हा फेब्रुवारी, मार्च आणि एप्रिल असतो; त्यामुळे सध्या तरी गारपिटीची धास्ती बाळगण्याचे काहीही कारण नाही. सद्यस्थितीत हवामान कोरडे राहून कडाक्याची थंडी कायम असेल.
यंदा थंडीचा कडाका जास्त असण्यामागचे शास्त्रीय कारण
माणिकराव खुळे यांनी सांगितले की, यंदाची थंडी ही मागील काही वर्षांच्या तुलनेत १००% शुद्ध आणि कोणत्याही अडथळ्याविना पडणारी थंडी आहे. याचे मुख्य कारण म्हणजे ‘निगेटिव्ह इंडियन ओशन डायपोल’ (Negative Indian Ocean Dipole). बंगालच्या उपसागराचे तापमान अरबी समुद्रापेक्षा जास्त असल्यामुळे पावसाच्या सर्व प्रणाली दक्षिणेकडे (तमिळनाडू आणि केरळ) मर्यादित राहिल्या आहेत. यामुळे महाराष्ट्रात ढगाळ वातावरण तयार झाले नाही आणि उत्तरेकडून येणाऱ्या थंड वाऱ्यांना कोणताही अडथळा निर्माण झाला नाही. परिणामी, थंडी सातत्याने पाझरत राहिली असून ती २६ जानेवारीपर्यंत कमी-अधिक प्रमाणात टिकून राहणार आहे.
थंडीच्या लाटा आणि जानेवारीचे नियोजन
डिसेंबर अखेरपर्यंत आणि जानेवारी महिन्यात राज्याच्या विविध भागांत थंडीच्या लाटा येण्याची शक्यता अधिक आहे. विशेषतः उत्तर महाराष्ट्रासह दक्षिण महाराष्ट्रातही (सांगली, कोल्हापूर, सोलापूर) थंडीचा जोर राहील. जेऊर, करमाळा, नाशिक आणि पुणे या भागांत तापमानाचा पारा लक्षणीयरीत्या खाली येईल. ३१ डिसेंबरपर्यंत थंडी टिकून राहील आणि जानेवारीच्या पहिल्या आठवड्यात थोडा चढ-उतार झाला तरी दुसऱ्या आठवड्यापासून पुन्हा थंडी वेग घेईल. ही थंडी रब्बी पिकांसाठी, विशेषतः गहू आणि हरभऱ्यासाठी ‘वरदान’ ठरणार आहे.
शेतकऱ्यांसाठी पिकांचे नियोजन आणि सल्ला
खुळे सरांनी शेतकऱ्यांना सल्ला दिला आहे की, थंडीच्या या पोषक वातावरणाचा फायदा उठवण्यासाठी पिकांची कोळपणी, निंदणी आणि खतांचे डोस वेळेत पूर्ण करावेत. सध्या पाणी मुबलक उपलब्ध असले तरी ‘अतिसिंचन’ टाळावे. पिकाखाली जास्त दलदल ठेवल्यास थंडीचा निगेटिव्ह परिणाम होऊ शकतो; त्यामुळे जमिनीतील ओलावा टिकवून ठेवून माफक सिंचन करावे. थंडीमुळे पिकांवर रोगराईचा प्रादुर्भाव कमी राहील आणि पुरेसा सूर्यप्रकाश मिळाल्याने प्रकाश संश्लेषणाची प्रक्रिया चांगली होऊन रब्बीचा हंगाम ‘बंपर’ मिळण्याची शक्यता आहे.
